فوق العاده          
 نیمی از شب می گذشت و خواب را            ره نمی افتاد در چشم ترم
جانم از دردی شررزا می گداخت           خار و سوزن بود گفتی بسترم
بر سرشکم درد و غم می بست راه           می شکست اندر گلو فریاد من
بی خبر از رنج مادر خفته بود            در کنارم کودک نوزاد من
خیره گشتم لحظه یی بر چهره اش            بر لب و بر گونه و سیمای او
نقش یاران را کشیدم در خیال           تا مگر یابم یکی مانای او
شرمگین با خویش گفتم زیر لب            با چه کس گویم که این فرزند توست ؟
 وز چه کس نالم که عمری رنج او            یادگار لحظه یی پیوند توست ؟
گر به دامان محبت گیرمش            همچو خود آلوده دامانش کنم
ننگ او هستم من و او ننگ من            ننگ را بهتر که پنهانش کنم
 با چنین اندیشه ها برخاستم           جامه و قنداق نو پوشاندمش
بوسه یی بر چهر بی رنگش زدم           زان سپس با نام مینا خواندمش
ساعتی بگذشت و خود را یافتم            در گذرگاهیّ و در پشت دری
شسته روی چون گل فرزند را            با سرشک گرم چشمان تری
از صدای پای سنگینی فتاد            لرزه بر اندام من ، سیماب وار
طفل را افکندم و بگریختم           دل پر از غم ، شانه ها خالی ز بار
روز دیگر کودکی بازش خبر            می کشید از عمق جان فریاد را
 داد می زد : ای ! فوق العاده ای          خوردن سگ ، کودک نوزاد را

 

میراث         
 آرام بگیر طفل من ، آرام           وین شادی ی کودکانه را بس کن
بنگر که ز درد ، پیکرم فرسود           بیدردی بیکرانه را بس کن
آرام بگیر ،‌طفل من ،‌آرام            آِشفته و بی قرار و دلتنگم
دیوانه و گیج و مات و سرگردان            در ماتم دوستان یکرنگم
امروز دمی کنار من بنشین            بر سینهٔ من بنه سر خود را
بازوی ظریف و خرد رابگشای           در بر بفشار مادر خود را
اشکش بزدا به نرمی انگشت            با دست ظریف خویش بنوازش
با دیدهٔ کنجکاو خود ، بنگر           بر دیدهٔ او ،‌ که دانی از رازش
ای کودک نازنین ، چنین روزی           اوراق کتاب عشق را کندند
 اوراق کتاب عشق را آن روز          در آتش خشم وکینه افکندند
ای کودک نازنین ، چنین روزی           بس غنچهٔ عشق و آرزو ، پژمرد
 بس غنچهٔ عشق و آرزو را باد           با خود به مزار ناشناسی برد
امروز هزار حیف !‌ حتی باد           یک لحظه شمیمشان نمی آرد
۰۰۰          ۰۰۰
 ای کودک نازنین ، نمی دانی          کاین درد به جان من ،چه سنگین است
 می میرم و ناله بر نمی آرم            لب دوخته ام چه چاره جز این است ؟
 این کینه که خوانده یی ز چشمانم           بر گیر و به قلب خویش بسپارش
از بود و نبود دهر این میراث          از من به تو می رسد .... نگهدارش
 

بستر بیماری         
همراز من !‌ ز نالهٔ خود هر چند            چشم تو را نخفته نمی خواهم
یک امشبم ببخش که یک امشب           نالیدن نهفته نمی خواهم
 بر مرغ شب ز نالهٔ جانسوزم          
امشب طریق ناله بیاموزم          
تب ، ای تب !‌ از چه شعله کشی در من ؟          آتش به خرمنم ز چه اندازی؟
شب ،‌ ای شب !‌ از سیاهی تو آوخ            من رنگ بازم و تو نمی بازی
 مردم ز درد ، رنجه مرا بس کن          
 بس کن دگر ، شکنجه مرا بس کن          
عمری به سر رسید ، سراسر رنج           حاصل ز عمر رفته چه دارم ؟ هیچ
امشب اگر دو دیده فرو بندم            از بهرکودکان چه گذارم ، هیچ
 این شوخ چشم دختر گل پیکر          
فردا که را خطاب کند مادر ؟         
راز درون تیرهٔ من داند            این سایه یی که بر رخ دیوار است
 این سایهٔ من است و به خود پیچد            او هم ، چو من ،‌ دریغ که بیمار است
 آن پنجه های خشک ، چه وحشت زاست          
 وان گیسوی پریش ، چه نازیباست          
پاشیده ام به خاک و نمی دانم           شیرین شراب جام چه کس بودم
بس ‌آرزو که در دل من پژمرد           آهنگ ناتمام چه کس بودم ؟
در عالمی ز نغمهٔ پر دردم          
 آشوب دردخیز به پا کردم         
 حسرت نمی برم که چرا جانم            سرمست از شراب نگاهی نیست
یا از چه روی ، این دل غمگین را           الفت به دیدگان سیاهی نیست
شد خاک ، این شرار و به دل افسرد          
 وان خاک را نسیم به یغما برد          
زین رنج می برم که چرا چون من           محکوم این نظام فراوان است
 بندی که من به گردن خود دارم            دیگر سرش به گردن ایشان است
آری !‌ به بند بسته بسی هستیم          
از دام غم نرسته بسی هستیم          
همبندهای خسته و رنجورم !           پوسیدنی است بند شما ، دانم
فردا گل امید بروید باز           در قلب دردمند شما ،‌ دانم
گیرم درخت رنگ خزان گیرد          
تا ریشه هست ، ساقه نمی میرد          
 

معلم و شاگرد         
بانگ برداشتم : آه دختر            وای ازین مایه بی بند و باری
 بازگو ، سال از نیمه بگذشت           از چه با خود کتابی نداری ؟
می خرم ؟ کی؟ همین روزها. آه           آه ازین مستی و سستی و خواب
معنی ی وعده های تو این است            نوشدارو پس از مرگ سهراب
از کتاب رفیقان دیگر۰۰۰          نیک دانم که درسی نخواندی
دیگران پیش رفتند و اینک            این تویی کاین چنین باز ماندی
 دیدهٔ دختران بر وی افتاد            گرم از شعلهٔ خود پسندی
 دخترک دیده را بر زمین دوخت           شرمگین زینهمه دردمندی
گفتی از چشمم آهسته دزدید           چشم غمگین پر آب خود را
 پا ‌ پی پا نهاد و نهان کرد           پارگی های جوراب خود را
بر رُخَش از عرق شبنم افتاد           چهرهٔ زرد او زردتر شد
 گوهری زیر مژگان درخشید           دفتر از قطره یی اشک تر شد
اشک نه ، آن غرور شکسته           بی صدا ، گشته بیرون ز روزن
پیش من یک به یک فاش می کرد            آن چه دختر نمی گفت با من
 چند گویی کتاب تو چون شد ؟           بگذر از من که من نان ندارم
 حاصل از گفتن درد من چیست           دسترس چون به درمان ندارم ؟
خواستم تا به گوشش رسانم            نالهٔ خود که : ای وای بر من
وای بر من ، چه نامهربانم            شرمگینم ببخشای بر من
نی تو تنها ز دردی روانسوز            روی رخسار خود گرد داری
 اوستادی به غم خو گرفته           همچو خود صاحب درد داری
 خواستم بوسمش چهر و گویم           ما دو زاییدهٔ رنج و دردیم
 هر دو بر شاخهٔ زندگانی          برگ پژمرده از باد سردیم
لیک دانستم آنجا که هستم            جای تعلیم و تدریس پندست
 عجز و شوریدگی از معلم            در بر کودکان ناپسندست
بر جگر سخت دندان فشردم          در گلو ناله ها را شکستم
 دیده می سوخت از گرمی ی اشک           لیک بر اشک وی راه بستم
با همه درد و آشفتگی باز            چهره ام خشک و بی اعتنا بود
 سوختم از غم و کس ندانست            در درونم چه محشر به پا بود
 

در بسته         
 باز کن ! این در به رویم باز کن           باز کن ! کان دیگران را بسته اند
 خستگی بر خاطرم کمتر فزای          زانکه بیش از حد کسانش خسته اند
 باز کن !‌ این در به رویم باز کن           تا بیاسایم دمی از رنج خویش
در همی در کیسه ام شایان توست            باز کن تا عرضه دارم گنج خویش 
 ...           ریزم امشب یک به یک بر بسترت
و آن چه با من پنجه های جور کرد            من به پاداش آن کنم با پیکرت
امشب از آزار کژدم سیرتان           سوی تو ، ای زن ! پناه آورده ام
 گفتمت زن لیک تو زن نیستی           رو سوی ماه سیاه آورده ام
دخمه یی در پشت این دهلیز هست           از تو ، وان بیچاره همکاران تو
 بر در و دیوار آن بنوشته اند           یادگاری بی وفا یاران تو
باز کن تا این شب تاریک را           با تو ای نادیده دلبر !‌ سر کنم
 دامن ننگین تو آرم به دست            تا به کام خویش ننگین تر کنم
 باز کن کان غنچهٔ پژمرده را            پایمال عشق کوتاهم کنی
وز فراوان درد و بیماری سحر           یادبودی نیز همراهم کنی
 باز کن ... اما غلط گفتم ، مکن            کاین در محنت به رویم بسته به 
 درد خود بر رنج من افزون مساز            کاین دل رنجیده ، تنها خسته به
 

جیب بر         
هیچ دانی ز چه در زندانم ؟          دست در جیب جوانی بردم
 ناز شستی نه به چنگ آورده            ناگهان سیلی ی سختی خوردم
من ندانم که پدر کیست مرا           یا کجا دیده گشودم به جهان
 که مرا زاد و که پرورد چنین           سر پستان که بردم به دهان
 هرگز این گونهٔ زردی که مراست            لذت بوسهٔ مادر نچشید
پدری ، در همهٔ عمر ، مرا            دستی از عاطفه بر سر نکشید
 کس ، به غمخواری ، بیدار نماند            بر سر بستر بیماری من
بی تمنایی و بی پاداشی          کس نکوشید پی یاری ی من
گاه لرزیده ام از سردی ی دی           گاه نالیده ام از گرمی ی  تیز
خفته ام گرسنه با حسرت نان           گوشهٔ مسجد و بر کهنه حصیر
گاهگاهی که کسی دستی برد            بر بناگوش من و چانهٔ من
 داشتم چشم ، که آماده شود           نوبتی شام شبی خانهٔ من
 لیک آن پست ،‌ که با جام تنم           می رهید از عطش سوزانی
 نه چنان همت والایی داشت            که مرا سیر کند با نانی
با همه بی سر و سامانی خویش           باز چندین هنر آموخته ام
 نرم و آرام ز جیب دگران           بردن سیم و زر آموخته ام
نیک آموخته ام کز سر راه            ته سیگار چسان بردارم
 تلخی ی دود چشیدم چو از او            نرم ، در جیب کسان بگذارم
 یا به تیغی که به دستم افتد           جامهٔ تازهٔ طفلان بدرم
یا کمین کرده و از بار فروش          سیب سرخی به غنیمت ببرم
با همه چابکی اینک ، افسوس            دیرگاهی است که در زندانم
بی خبر از غم ناکامی ی خویش          روز و شب همنفس رندانم
 شادم از اینکه مرا ارزش آن            هست در مکتب یاران دگر
که بدان طرفه هنرها که مراست           بفزایند هزاران دگر
 

دندان مرده         
و دل ، لرزان ، هراسان ،‌ چهره پر بیم           به گور سرد وحشت زا نظر دوخت
شرار حرص آتش زد به جانش          طمع در خاطرش صد شعله افروخت
به هر لوح و به هر سنگ و به هر گور           زده تاریکی و اندوه شب ،‌ رنگ
نه غوغایی ، به جز نجوای ارواح           نه آوایی ، مگر بانگ شباهنگ
به نرمی زیر لب تکرار می کرد           سخن های عجیب مرده شو را
 که : با این مرده ، دندان طلا هست           نمایان بود چون می شستم او را
فروغ چند دندان طلا را            به چشم خویش دیدم در دهانش
ولی ، آوخ ! به چنگ من نیفتاد            که اندیشیدم از خشم کسانش
کنون او بود و گنج خفته در گور           به کام پیکر بی جان سردی
به چنگ افتد اگر این گنج ، ناچار           تواند بود درمان بهر دردی
به دست آرد گر این زر ، می تواند            که سیمی در بهای او ستاند
وزان پس کودک بیمار خود را           پزشکی آرد و دارو ستاند
چه حاصل زین زر افتاده در گور           که کس کام دل از وی بر نگیرد ؟
زر اینجا باشد و بیماری آنجا            به بی درمانی و سختی بمیرد ؟
کلنگ گور کن بر گور بنشست            سکوت شب چو دیواری فرو ریخت
 به جانش چنگ زد بیمی روانکاه            عرق از چهرهٔ بی رنگ او ریخت
ولی با آن همه آشفته حالی           کلنگی می زد از پشت کلنگی
 دگر این ، او نبود و حرص او بود           که می کاوید شب در گور تنگی
شراری جست از چشم حریصش          چو آن کالای مدفون شد نمودار
 دلش با ضربه های تند می زد            به شوق دیدن زر در شب تار
 دگر این او نبود و حرص او بود            که شعف و ترس را پست و زبون کرد
 کفن را پاره کرد انگشت خشکش           به بی رحمی سری از آن برون کرد
سری کاندر دهان خشک و سردش          طلای ناب بود ... آری طلا بود
طلایی کز پیش جان عرضه می کرد           اگر همراه با صدها بلا بود
دگر این او نبود و حرص او بود           که کام مرده را ونسرد ، وا کرد
وزان فک کثیف نفرت انگیز            طلا را با همه سختی جدا کرد
سحرگاهان به زرگر عرضه اش کرد            که : بنگر چیست این کالا ، بهایش؟
محک زد زرگر و بی اعتنا گفت          طلا رنگ است و پنداری طلایش